Jason Isbell: koning van de R

Nauwelijks teruggekeerd van vakantie stond er al direct een interessant concert in Tivoli Vredenburg op het programma: namelijk van Jason Isbell, singer-songwriter uit Noord-Alabama. Voor de vele Britzagers, Krautzagers en Surfzagers op deze website heeft Jason Isbell misschien niet direct een sterrenstatus. Maar Isbells, voorheen Drive By Truckers en nu al met vierde solo-album , is dus een hele grote seigneur in het genre dat bij gebrek aan beter wel als Americana wordt aangeduid. Wat het ruim opgekomen publiek kreeg voorgeschoteld was dan ook een heus stukje kwaliteit van de bovenste plank.
Hoe moet je over dat soort kwaliteit schrijven? Ik kan nu wel de loftrompet opsteken over de zuivere stem van Isbell, het foutloze basspel, de messcherp gestemde gitaren; maar ja, wat moet jij als lezer daar nu helemaal mee? Volgens mij ligt de kracht van Isbell – en die van veel Americana artiesten in iets heel anders – ook heel ergens anders. En wel in hun perfecte beheersing van de letter R. Je kunt zijn knappe nummers dood-analyseren op tempowisselingen, frasering, toonhoogte en dergelijke maar uiteindelijk leiden ze altijd naar de climax van de zwaar aangezette R. Favoriete woorden: yearrrrs, worrrrk, darrrkness, birrrrd.
Slim bekeken van Jason want zoals we allen weten is de R de koningin van het alfabet. Alleen al het wereldwijd zeer uiteenlopende gebruik van de R geeft de grootsheid van de letter aan: van licht rollend (Zeeland) tot extreem rollend (Spanje), van Gooise zeur-letter tot Chinese struikelletter, van lichtjes aangezet (Engels) tot zwaar en lang aangehouden, zoals in de Southern States waar de uitspraak van de R gauw een minuutje of drie in beslag kan nemen. Er zijn onwetenden die dit knauwen noemen, ontstaan door een jarenlang verblijf op de prairrrrie tussen koeien en bizons.
Om die reden is het Britse accent voor veel Nederlanders eerder nastrevenswaardig. Wat heet, het hebben van het fraaiste Britse accent –vooral dat Oxbridge-spraakgebrek – neemt bijkans fetijstische vormen aan. Toch, dames en heren anglofielen, heb ik nog weinig goede muziek gehoord gezongen met een Oxbridge-accent! (Kent iemand uitzonderingen?). En waardoor komt dat? Juist, er is geen lekkere R om de gitaar en drum naar toe te leiden. Die Engelse kakkers blijven volharden in een halfslachtige R – halverwege Europa en de VS – en moeten dus hun toevlucht zoeken tot rare gimmicks, gekke instrumenten, conceptcabaret e.d. om nog een beetje aardig voor de dag te komen. En om die reden zal de Americana voorlopig ook wel gedomineerd worden door artiesten die native speakerrrs van de enige echte R zijn.