Aretha: ook Rotterdam platgespeeld

“Burrp!” Mediapark Hilversum, een jaar of vijf geleden. Ergens in de kelders van de AVRO-burelen laat iemand een stevig boertje. Vervolgens wordt uit dezelfde hoek zachtjes “Eureka” gemompeld en stommelt even later een vaag figuur beduusd de trappen op, gapend naar een net geopende doos die hij bij zich draagt.

Wat was er aan de hand? Een AVRO-luilebol was wat aan het rommelen geslagen in het archief. Daar stuitte hij zowaar op oude TV-opnamen van Aretha Franklin. Tot dan toe werd voetstoots aangenomen dat die opnamen voor eeuwig verloren waren. Nou, niet dus! Godzijdank had de AVRO de tegenwoordigheid van geest om het boeltje naar waarde te schatten. Ze zorgden ervoor dat de opnames goed gerestaureerd werden en vervolgens ook nog eens op DVD uitgebracht.

Die DVD heb ik nooit in mijn knuistjes gehad, maar op YouTube zijn die opnames evenzogoed te bewonderen. Ik zeg: als je effe een half uurtje hebt, gun jezelf dan eens dit pareltje! Het gaat om een concert dat The Queen of Soul gaf in het Amsterdamse Concertgebouw in 1968. Hier vind je haar op haar aller-, allerbest en op haar mee-, meest hartverscheurend. Het concert staat niet voor niets inmiddels alom bekend als legendarisch.

https://www.uitzendinggemist.net/aflevering/444838/Aretha_Franklin_The_Legendary_Concertgebouw_Concert_Amsterdam_1968.html

De opname begint met een interviewtje door Joost den Draaijer, HET mannetje van de radio destijds. Aretha is opvallend kalm en volledig zichzelf, ze steekt stoïcijns een peukie op in de kleedkamer. Als ze opkomt zet ze ook de zaal meteen in vuur en vlam. Maar al na een paar minuten spelen moet de zaalwacht keihard ingrijpen. “Dames en heren, nu gaat u allemaal zitten, anders gaat de show niet door!“, zegt hij vermanend. En verdomd, de rest van het optreden blijven de meesten braaf swingend op hun stoeltje. Kom daar maar eens om tegenwoordig…

Het jaar ervoor had Aretha al haar klassieke album “I Never Loved a Man the Way I Love You” gedropt en daar veel R.E.S.P.E.C.T mee geoogst. We dienen ons te beseffen dat Aretha de jaren daarvóór HELEMAAL NIET succesvol was. Ze stond in die jaren onder contract bij Columbia en men probeerde haar daar in een soort middle-of-the road-keurslijf te douwen. Maar toen Atlantic Records zich in 1967 aandiende en ze gekoppeld werd aan producer Jerry Wexler (tevens vice-president van Atlantic) toen begon ineens van alles te lopen en te kloppen voor de domineesdochter uit Memphis.

Pa Franklin maakte ook al platen. Niet zozeer gospel, maar gewoon preken! Deze is uit 1962.

Welbeschouwd (en naar mijn bescheiden mening) behoren haar platen uit 1967-1969 dan ook tot haar artistieke topperiode (denk Think enzo). Waarmee ik voor het gemak haar eerdere en latere gospel- en funkuitspattingen even buiten beschouwing laat.

Goudvinkie, gouden strot, gouden jaren: 1967 – 1969

Het tourneetje destijds was temeer bijzonder daar het haar enige bezoek aan Europa ooit was. Ze had altijd al last van vliegangst maar die tour deed de deur dicht. Sindsdien begeeft ze zich alleen nog maar in vehikels met draaiende wielen eronder.

The Sweet Inspirations heette het achtergrondkoortje bij Aretha’s live-optredens. Ze zongen ook background bij o.a. Elvis P., Jimi H. (Burning of the Midnight Lamp) en veel later nog bij The Killers (Hot Fuzz). Maar van henzelf verschenen ook platen hoor. Dit is hun debuut-LP, ook op Atlantic uit ’67. Rechts vooraan staat Cissy Houston, de moeder van wijlen Whitney.

In de clip vertelt Aretha aan Joost dat het optreden eerder die dag (!) in Rotterdam ook al zo goed was verlopen. Huh, een optreden in Rotterdam? Daar had ik persoonlijk nog niet eerder van gehoord. En hoe was dat dan? En waar? Hm, nu begin ik toch wel nieuwsgierig te worden. Online is er vrijwel niks over te vinden. Dan toch maar even mijn gepensioneerde ex-collega H. gemaild, en gevraagd of hij erbij was, daar in Rotterdam? Hij was immers ook een tijdje de manager van de Rotterdamse soulformatie The Free. Zijn droge antwoord:

‘Dat concert van Aretha Franklln in de Doelen heb ik destijds bijgewoond; de enige keer dat ze zich buiten de VS heeft begeven. We hebben er met The Free in het voorprogramma gespeeld, met duidelijk succes. Sharon Tandy en Fleur de Lys werden weggeblazen.’

Wat zegt hij nou, SHARON TANDY en FLEUR DE LYS? Hoe zat DAT dan? In een vorig leven wel naar geluisterd, maar ….. Gelukkig valt daar WEL veel over te vinden. Even samenvattend: Les Fleur de Lys was een Engelse ‘freakbeat’-band die bestond van 1965 tot 1969. Hun manager was de UK-baas van Atlantic Records, ene Frank Fenter. Deze Fenter had in Zuid-Afrika een leuk zangeresje ontdekt genaamd Sharon Tandy. Deze twee konden het dusdanig goed met elkaar vinden dat ze meteen maar in het huwelijksbootje stapten.

Het bijzondere aan Sharon Tandy was dat ze vanaf 1966 een paar keer op 926 East McLemore Avenue in Memphis is geweest. En zoals iedere randdebiel nu wel weet is dat het adres van de STAX studio’s! Begeleid door Booker T & The MG’s nam ze daar een paar mooie soulnummers op en was daarmee de eerste blanke zanger/es die die eer te beurt viel. In 1967 maakte ze deel uit van de (ook al) legendarische Stax/Volt-revue tour door Europa. In dat zelfde jaar ging ze ook deel uitmaken van Fleur de Lys, met wie ze een paar plaatjes voor Atlantic opnam.

Groovy! Sharon Tandy backed by Fleur de Lys. Deze combi stond dus in het voorprogramma van Aretha

Van de week bracht een Marktplaats-pakketje nog meer duidelijkheid. Ja, ik had namelijk vernomen dat er van Aretha’s Europese tour destijds ook een live-plaat was verschenen. Aretha in Paris heet die LP, dus die heb ik meteen maar gescoord. Aan de hoesfoto te zien ging het er daar in Parijs aanmerkelijk beschaafder aan toe dan in Amsterdam (en in Rotterdam?). Het publiek zit aan tafeltjes en is clairement gekleed pour l’occasion. Op de plaat is dat aan de reacties van het publiek ook wel te horen: vriendelijke applausjes tussen de nummers door, alleen aan het eind is er wat rumoer.

Op de achterkant van de hoes staan wat krantendingetjes ge-highlight, zoals ook onderstaand knipsel. Mijn arendsoog viel natuurlijk meteen op de onderste regel. Zie je dat? Amsterdam wordt niet eens genoemd door Aretha.