Back to New York City met Keith Haring

Het brein is een sletje, zegt men weleens. De mens is voortdurend op zoek naar afleiding, terwijl impulsen uit alle hoeken komen. Spreek ik voor mezelf dan kan een enkel, op zichzelf weinigzeggend nieuwsfeitje zomaar met me aan de haal gaan, ja soms een hele denkwereld in beweging zetten. Neem het stukkie dat onlangs in een lokaal krantje stond. Het bracht me all the way back to NEW YORK CITY en meer in het bijzonder naar de befaamde ‘urban artist’ KEITH HARING.

Wat was er aan de hand dan? Naar nu blijkt is Haring tijdens zijn korte leven ook even in Utrecht op bezoek geweest. Destijds bij mij om de hoek nog wel, op de plaatselijke kunstacademie aan de IBB-laan. Hij was er in 1986 een middagje te gast om er, zoals dat tegenwoordig heet, een ‘tutorial’ te geven. Tussen de bedrijven door liet hij er zijn sporen na. Zo bespoot hij er de liftdeuren in zijn kenmerkende stijl en ook gaf hij aan iedere aanwezige student een leuke tekening mee als aandenken. Niet dat er veel leergierigen op af waren gekomen. In tegendeel, het was vrijdagmiddag, slechts een man of tien vond het interessant genoeg om effe op de fiets te springen. En nu, dik 34 jaar na dato, heeft één van deze tien studenten dat kadootje te gelde gemaakt door het via Christie’s in de verkoop te zetten. Het ging om niet meer dan een A4-tje, compleet met punaisegaatjes in de hoeken. Opbrengst: bijna 10.000 euro!

*De lift.* *Hilarisch: een overijverige schoonmaker ging het de dag erna te lijf met een schoonmaakmiddel maar gaf het al gauw op*

Nederland was er voor de verandering eens vroeg bij destijds. Meestal gebeurt alles hier 50 jaar later, zei een bekende Germaan eens, maar dit keer stonden we middenin de frontlinie van de culturele veranderingen. Al in 1982 begon dat in Rotterdam, alwaar Haring in Galerie ‘t Venster op de Oude Binnenweg zijn eerste internationale solo-expositie buiten New York beleefde. Vier jaar later gevolgd door een grote triomftentoonstelling in het Stedelijk. Voor hemzelf was dat heel wat: “… because it’s a major museum in Amsterdam, the show had phenomenal attendance. For me, it was an overwhelming experience, showing at the Stedelijk Museum. I felt I had really accomplished something.” Groots doorbreken en dan toch tijd hebben voor een tussendoortje in Utrecht, kijk daar houden we van!

Het Utrechtse nieuwtje voerde me als vanzelf terug naar mijn reis (nou ja reis, zeg maar gerust een ordinaire vakantie) naar New York, een jaar of 31,5 geleden alweer. Mijn goede vriendin S., destijds beter bekend als Bessen-S. vanwege haar curieuze voorkeur voor bessenjenever (wie drinkt er / welke uitgaansgelegenheid schenkt er in hemelsnaam nog bessenjenever?) was als au pair aangesteld in upstate New York, vlakbij een stadje genaamd White Plains. Dat enkele feit was voor mij excuus genoeg om haar daar op te zoeken. Dat wil zeggen: we zagen elkaar om de paar dagen. Ikzelf logeerde in een YMCA-achtig slaapzaaltje in Harlem. Daarvandaan hopte ik dagelijks op de subway om het toen nog zeer bruisende Manhattan nader te verkennen. Alsook om spannende en aansprekende buitengebieden aan te doen zoals Rockaway Beach, de Bronx, Yankee Stadium, Spuyten Duyvil, Ellis Island, Coney Island, Hollis Queens, enzovoort. Kijk, ik heb even wat ouwe kiekjes bijgepakt:

*Washington Square Park, clip-opnames van deze of gene rapper*

*Lastig te zien maar een etalage vol Run DMC bij Tower Records*

*Donald Trump moest nog geboren worden…*

Als het effe kon gingen Bessen-S. en ik samen op stap en zo geraakten we bijvoorbeeld ook in de CBGB’s op de Bowery verzeild, alwaar we tot tweemaal toe SALEM 66 zagen, een 3/4 female garageband uit Boston die in de late 80s een paar LP’s uithad op Homestead Records maar in onze contreien vrijwel onbekend is gebleven.

*Pal ernaast had CBGB’s een eigen platenzaakje*

Hiphop was toen volop happening in New York en dat betekende niet alleen dat die muziek werkelijk overal vanuit de trappenhuizen de straat op kletterde, ook breakdance-groepen uit de omliggende wijken togen naar de centrale pleintjes en metrostations van Manhattan. Daar vertoonden ze als straatartiesten hun kunsten, om zo een dollarcentje bij te verdienen. Reuze interessant allemaal en alweer lang geleden. Moet je nagaan, het was ook in die tijd dat ik daar voor het eerst in mijn leven een pinautomaat zag!

*Breakdancing in the street*, *ergens Manhattan*

Wellicht in mijn hoedanigheid als toeschouwer bij dat soort straatactiviteiten kreeg ik onderstaande flyer in mijn knuistjes gedrukt. Erop stond een plaatpresentatie aangekondigd van een artiest genaamd Bipo. De tekening op de flyer is overduidelijk van de hand Keith Haring, en werd tevens als hoes gebruikt voor Bipo’s debuut 12 inch. De titel ervan, ‘Life is fresh, crack is wack!’ deed natuurlijk meteen denken aan Haring’s beroemde Crack is Wack-graffitimuur in East-Harlem, vlak langs de East Harlem Drive, zie ook hieronder.

*Hetzelfde muurtje, maar na een daad van vandalisme opnieuw onder handen genomen*

*Haring’s doorbraak naar het grote publiek met deze kerstverzamelplaat Bruce S., Whitney H., Madonna, Run DMC, U2…*

Keith Haring was in die tijd al lekker beroemd. In Lafayette Street (in Lower Manhattan) had hij jarenlang zijn eigen ‘pop-shop’ alwaar je voor weinig geld allerlei geinige Haring-hebbedingetjes kon kopen. Dat was vanuit zijn overtuiging dat kunst laagdrempelig en algemeen verkrijgbaar moest zijn. Gedurende zijn kortstondige carrière (hij overleed begin 1990 aan aids) toonde Haring zich ook een betrokken en geëngageerd, bijna activistisch kunstenaar. Zijn werk zit er vol mee: anti-massavernietigingswapens, anti-aids, anti-apartheid, pro-verbroedering en pro-tolerantie.

Afijn, gevolg gevend aan die Bipo-uitnodiging sjokte ik een paar dagen later naar nachtclub The Tunnel op 12th Avenue. Daar trof ik voor de ingang een kluwen mensen aan die kennelijk graag naar binnen wilde. Ik stond daar een kwartiertje een beetje te dralen, verder was ik de enige blanke daar. Op een gegeven moment hoor ik de portier vanaf een verhoging roepen ’You sir!’ en hij wees MIJ aan! Ik mocht als enige naar binnen, yes! Hetgeen ik prompt deed, lucky me…

Maar toch, slik… tot op de dag van vandaag moet ik er geregeld aan terugdenken en met Bessen-S. heb ik het er meermaals over gehad. Gewetenswroeging zal ik het niet noemen maar had ik toen niet beter uit solidariteit misnoegd een wegwerpgebaar moeten maken? En zoiets als Hey porter, fuck you with your race discrimination! moeten uitroepen?! Nog benadrukt door een opgestoken middelvinger, terwijl ik onder instemmend gejoel van de andere wachtenden die ballentent resoluut de rug toekeerde?! Maar nee hoor, niets van dat. Laffe ik stapte kordaat naar binnen! Van het optreden dat Bipo gaf kan ik me vrijwel niks meer herinneren. Wellicht had ik er beter aan gedaan zijn toen ten doop gehouden 12 inch “Life is fresh, crack is wack!’ aan te schaffen want dat kleinood doet thans op Discogs tot 350 dollar, zie ik. Puur vanwege dat Haring-hoesontwerp natuurlijk.

Het voorval gaf en geeft te denken, black music voor een exclusief blank publiek… Ook Keith Haring mocht zich dit aanrekenen, want hij mocht dan wel een geëngageerd mannetje zijn geweest met zijn roots stevig in de hiphop, dit soort door policy praktijken konden hem toch onmogelijk zijn ontgaan. Anything for fame and fortune waarschijnlijk….Afijn, de flyer heb ik nog steeds en ik vind het best wel een leuk bewaardingetje. Voor de gein van de week eens gecheckt en ja hoor, het mag dan wel als een niksig vodje ogen, op een veiling-site gaat-ie thans weg voor zowat 150 euro… ‘Poen’ en ‘Haring’ zijn inmiddels inwisselbare begrippen geworden, kun je dus wel stellen.

Wat me weer op zoek deed gaan naar een ander strooibiljet dat ik destijds bij me stak, ook van Haring. Dat was een oproep om mee te doen aan een protestmars tegen kernwapens, een no nukes-protest zogezegd. Jaja, een mens bewaart wat af in zijn leven!

Daarmee zijn mijn wilde avonturen in de onmiddellijke nabijheid van Keith Haring nog niet ten einde want – wat toevallig toch- eerder dit jaar liep ik in een platenzaak alhier tegen “The World of Keith Haring’ aan. Een driedubbel-LP, uitgebracht op het gerespecteerde Soul Jazz Records. De plaat staat vol met shithotte dancetracks uit de periode dat Haring omnipresent was in de clubscene van NYC. Niet dat hij zelf actief muziek maakte, de hoes zegt dat we deze plaat moeten ervaren als zijn ‘influences + connections’. Zelf was Haring naar verluidt extreem verlegen, vandaar dat hij, zegt men hoor, veel op de dansvloer te vinden was. De plaat bevat een stel 6 a 9 minuten durende 12 inch dance-tracks met van die oersimpele drumcomputerbeats, zeer typerend voor die jaren 80. Hoewel de plaat je fijn meeneemt naar de dagen dat Haring de blitz maakte in de lokale scene (denk Basquiat, Andy Warhol, Club 57, The Mudd Club, en jawel, The Tunnel) zijn het toch vooral de hoes, de vormgeving en de hoesinformatie die hier des show stelen. Ofwel ik ben in het bezit van een heuse coffee table record besef ik me nu. Ik wist niet dat ze bestonden!

Een paar zondagen geleden, het regende. Een geheimzinnige kracht dreef me richting het oude Amsterdam. Naar Bos en Lommer om precies te zijn, ofwel de ‘Bolobuurt’ zoals goed ingevoerde lokalo’s zeggen. Yep, het hing in de lucht, ik ging Bessen-S. weer eens opzoeken! Nadat ik haar for old time’s sake een fles bessenjenever cadeau deed (Gall & Gall had zowaar nog een fles staan, men noemt het tegenwoordig heel exotisch ‘wildebessenlikeur’) begon ik al snel in een nostalgische buit te geraken en door te zaniken over the good old days in NYC. Je moet ook weten dat wij tweeën tot dusverre nou al drie keer in de grote appel zijn geweest en zoiets schept een band hè.

Dat mijmergedrag van mij was absoluut haar schuld want mijn gemoedstoestand werd voelbaar aangewakkerd door het bessengoedje dat ze meteen na ontvangst enthousiast voor me begon in te schenken. Toch duurde die opborrelende melancholie maar heel even. Al na een paar glazen werd dat in één klap teniet gedaan, want wat bleek? Vanuit het raam van haar flatje (nou ja flatje, zeg maar gerust appartement) blijkt ze een prachtuitzicht te hebben op een jarenlang verborgen gebleven parel, een enorm werk van Keith Haring! Destijds aangebracht op de buitenmuur van het voormalige museumdepot van het Stedelijk, vlakbij de Jan van Galenstraat. Het was tijdenlang betimmerd geweest, maar werd in 2018 herontdekt en gerestaureerd.

Je begrijpt wel, voor mij had dit uitzicht de uitwerking van een soort inzicht, alsof alle puzzelstukjes plots op hun plek vielen. Het inzicht dat vakanties tussen de bergen er zijn om tot rust te komen en vakanties tussen de wolkenkrabbers om energie op te doen. Het inzicht ook dat de moderne mens teert op trips, vakanties en reizen, en dat de sleur van het alledaagse je juist hele stukken leven doet vergeten. Zo turend uit het raam in de Bolobuurt bedacht ik me dit allemaal, om het vervolgens snel weer te vergeten.