Belle & Sebastian: de Toto van de indiepop
Belle & Sebastian worstelt al een jaar of tien met een ingewikkeld dilemma. Dat zit zo: de band is letterlijk een uit de hand gelopen schoolproject dat al meer dan twintig jaar voortduurt. In hun beginjaren leerde de band hoorbaar on-the-job om de band te zijn die ze willen zijn. Het oprecht naïeve, quirky en wat onhandige DIY-karakter van de band betoverde eind jaren negentig en begin jaren nul een hele nieuwe generatie indiekids. Sterker nog: Belle & Sebastian werd zo’n beetje de definitie van indiemuziek in de 21ste eeuw. Maar hoe houd je de charmante knulligheid van je beginjaren vast als je uitgroeit tot headliner van festivals en stadions in de VS en Japan uitverkoopt?
Grappig genoeg waren bandleden zich al vroeg in hun carrière bewust van dit dilemma. In de documentaire Fans Only uit 2003 is een gesprekje in de oefenruimte tussen zanger Stuart Murdoch en gitarist Stevie Jackson vastgelegd. Murdoch waarschuwt een druk oefenende Jackson: “pas op: je weet toch wat er gebeurt als je teveel oefent?” “Ja”, zegt Jackson, “dan verander je in Toto”. En eigenlijk is dat precies wat zich de afgelopen tien jaar een beetje voltrokken heeft. Sinds het album Fold Your Hands Child, You Walk Like A Peasant uit 2000 is er heel stiekempjes een professionaliteit in geluid en handelen van de band geslopen die meer past bij een traditionele gelikte stadionband dan bij een band die zijn eigen t-shirts ontwerpt en zelf brieven van fans beantwoordt. Voorbeeldjes: inhuren van producers als Trevor Horn, duetten met Norah Jones, een overstap van indielabel Jeepster naar Rough Trade (dat sinds The Smiths natuurlijk allang niet meer indie is) en het uitbrengen van verzamelplaten. En dan zwijg ik nog van de stagecrew van een man of tien die ik gisteravond op het podium van de Ronda zag rondlopen. Verlies van indiecred ligt op de loer.
Belle & Sebastian oude stijl, gisteren op de setlist
Maar begrijp me niet verkeerd, dit is geen huiliehuilieverhaal van een teleurgestelde vroege fan die zijn favoriete bandje kwijt is. Ik snap heel goed dat het zo loopt. Waarom zou je geen succes mogen hebben als indieband? Bij succes is het logisch dat je meer optreedt en dus meer oefent en dus steeds beter je instrument beheerst. Het is ook logisch dat je, als je fans toenemen, een label zoekt dat meer platen kan verschepen en verkopen. En welke muzikant heeft zin om steeds dezelfde plaat te maken? En waarom zou je die apparatuur in duurdere studio’s niet gewoon gebruiken?
Wat ook een rol speelt: met het ouder worden van de bandleden groeit de behoefte aan zekerheden. Immers: hé, de kids moeten naar school en het huis moet afbetaald. Als je het zo bekijkt is het eigenlijk zelfs verrassend hoeveel het Belle & Sebastian dat wij gisteren aan het werk zagen nog leek op de band die wij voor het eerst in levende lijve aan het werk zagen tijdens Motel Mozaique 2002.
Ook op de setlist: de wat gezapige (eerlijk is eerlijk) nieuwe single van Belle & Sebastian anno 2017
Dat optreden van gisteravond was namelijk in alle opzichten geslaagd. Stuart en Stevie hadden er beiden zichtbaar zin an. Dat hebben we ook weleens anders gezien. Het duurde weliswaar een paar nummers om op te warmen, maar Stuart zat weer lekker op zijn praatstoel. Hij reageerde bijdehand op allerlei verzoekjes uit de zaal en onze stad werd uitgebreid geprezen, vooral vanwege het fietsgedrag van de inwoners. Stuart had zelfs speciaal voor ons vanaf zijn fiets een filmpje gemaakt van een fietstochtje van de Leidseweg naar TivoliVredenburg. Het waren de begeleidende beelden bij eerste uitsmijter Me And The Major. Wij voelden ons speciaal.
Ook de moves waren weer puik in orde. Verschillende dames uit het publiek (maar ook wat heren) vertelde na afloop diep onder de indruk te zijn van de danspasjes en het stamina van Stuart.
Wat ook knap is: de band brengt redelijk gebruikelijk elementen in hun show (publiek uitnodigen op het podium te komen dansen, Stuart die al zingend een rondje door de zaal loopt) alsof ze nieuw zijn en speciaal voor ons bedacht. Opvallend was verder dat de setlist van gisteravond sterk leunde op de laatste vier platen. Daar was een reden voor, zo bleek. De band had de setlist nog eens bekeken van het concert dat ze in 2004 in de oude zaal van Vredenburg hadden gegeven en ervoor gezorgd dat ze gisteravond vooral andere nummers zouden spelen. Bovendien hadden ze ook nog eens alle nummers geselecteerd waar een fiets in voorkomt! Dat is dus een ander sterk punt van Belle & Sebastian anno 2017. De acht persoon sterke band heeft het grootste deel van het repertoire gewoon paraat en past zonder moeite de setlist aan als daar reden voor is. Ik heb nog eens teruggekeken naar setlists van de afgelopen maanden en wat blijkt: er zijn er geen twee gelijk. Er zijn weinig bands die dat kunnen.
Laten we tot een conclusie komen en wat advies. Belle & Sebastian is dus tegen wil en dank uitgegroeid tot een mean en lean indiepopmachine. De sterke punten van nu zijn heel anders dan die van 1999. Dat is begrijpelijk en helemaal okee. Charmante amateuristische knulligheid heeft plaatsgemaakt voor een professionele werkhouding, waarbij de band op goede dagen in staat is alle individuen in het publiek het gevoel te geven dat ze speciaal voor hen naar hun stadje gekomen zijn. Aandacht voor maatwerk, zoals een unieke setlist en een filmpje van de stad versterken dat. Wij adviseren de band om die sterke punten verder uit te bouwen. De weg vooruit zit niet in meer van het oude. Kies voor een vlucht naar voren en streef na om dus maar gewoon die Toto van de indiepop te zijn.
Een van de hoogtepunten van het laatste album en van de show in Ronda
De band is prima op weg die ambitie te realiseren, maar er zijn wat verbeterpunten. Een belangrijke is het verbreden van het beeld van de band op het podium. Nu komt de interactie met het publiek vooral van Stuart, waarbij Stevie, die met zijn droge commentaren de lach aan zijn kont heeft hangen, af en toe een duit in het zakje doet. Ons advies: geef een nadrukkelijkere rol aan Sarah Martin. Zij is als multi-instrumentalist en zangeres niet minder dan een frontvrouw. Geef haar dan ook die rol. Stuur haar desnoods op cursus om de bijbehorende competenties verder te ontwikkelen. Begin dan met de vaardigheid om applaus in ontvangst te nemen en werk aan haar houding (handen uit de zakken!).
Een quick win zit verder in het vergroten van de rol van de “figuranten” die de band altijd gehad heeft. Belle & Sebastian bestaat sinds de oprichting uit een vaste kern “oude garde” en een groep wisselende muzikanten die nu eenmaal mee lijken te moeten omdat ze een bepaald instrument bespelen. Hun inzet is niet bij ieder nummer nodig. Daarom verdwijnen ze tussen nummers door in de coulissen of verschuilen ze zich achter speakers. Waarom zou je deze reservebandleden niet inzetten als dansers en voorgangers bij allerlei vormen van publieksparticipatie? Ze zijn er toch en kunnen het enthousiasme in de zaal vergroten met dansen, meeklappen andere opzwepende activiteiten. Een ander goed idee is om deze bandleden tijdens het concert een voor een uitgebreid voor te stellen. Het zichtbare ongemak dat de aandacht en de spotlights bij de figuranten oproept zal het publiek vertederen.
Het zijn zomaar wat verbetervoorstellen die de band verder zullen brengen op het pad dat ze al is ingeslagen. Wij stellen voor dat de dames en heren van de band tijdens de komende toer tijd nemen voor hun verdere ontwikkeling (te beginnen vanavond op Into The Great Wide Open) . Na hun volgende optreden in de Ronda evalueren we dan de vorderingen. Uiteraard mag dat gesprek ook over ons functioneren gaan. Zo zorgen we er samen voor dat we steeds beter worden.
Comments
Related Posts
Energie met vraagtekens bij Beige Banquet →
Weet Mandy, Indiana de hooggespannen verwachtingen wel waar te maken? →
‘Alternatieve indie’-avond in TiVre is voor 66,6% goed →
