Een boek als monument voor Michel da Capo
‘Cees de Man, Willem Duys, Hans Kellerman, Joost den Draaijer, Ger Oord… fantastische verhalen. Die gasten gingen het allemaal zelf een beetje bedenken. Dan gooiden ze een bak singles in de achterbak van hun auto, gingen de radiostations langs, gaven dj’s een tientje en dan werd het vanzelf een hit! Toen ik met de redactie van dit boek begon viel me op hoe levendig de platenindustrie was die we destijds in Nederland hadden. Dan werd er ergens een servetje gepakt en bij een kop koffie weer een nieuw platenlabel opgericht. Voor mij was dat echt een eye-opener. Het was nieuw en spannend, het moest nog ontdekt worden. Een compleet nieuwe branche werd er ontwikkeld. In die tijd kon je gewoon nog als cowboy aan de slag.’
Enig opborrelend enthousiasme kan Saskia maar moeilijk onderdrukken. Samen met Yves en Hans behoort zij tot de drie ‘kartrekkers’ van het binnenkort te verschijnen boek Warm Sounds. Een compleet naslagwerk wordt het, met daarin een totaaloverzicht van alle Hollandse platenlabels uit de jaren 50 en 60, plus alle singles die daarop verschenen. Omdat de drie op verschillende plekken in Nederland wonen en elkaar voornamelijk via Zoom-vergaderingen ontmoeten is er vandaag speciaal voor het Zaag-interview een heuse tafel gereserveerd. In de lobby van een bekend hotel naast Utrecht CS spreken we af. Daar wordt het al rap onverwacht gezellig. Drankjes en hapjes worden aangerukt, anekdotes worden uitgewisseld…
Maar de aanleiding van dit alles is bittere ernst. Tien jaar geleden, op 4 juli 2011 overleed Michel Terstegen aan een slopende ziekte. Michel is ontegenzeggelijk de geestelijk vader van Warm Sounds, zijn geest zweeft dan ook bijna merkbaar rond daar bovenin de lobby. Michel Terstegen, wie kent hem nou niet, deze Utrechtse legende? Als twintiger maakte hij zijn droom waar en begon een eigen collector’s shop. ‘Da Capo Records’ heette het zaakje aan de Jacobijnenstraat, Daarvandaan maakte hij in 1991 de overstap naar een veel forser pand aan de Oude Gracht 10, een jaar of vijf later nog uitgebreid met een kelder. Zo bestierde hij jarenlang zijn eigen imperium. En dat bestond louter uit dingen die hij zelf leuk en interessant vond: zijn band The Other Side, zijn platenlabel KELT Records, zijn platenwinkel Da Capo Records en zijn platenmagazine Warm Sounds. Totdat het noodlot in 2011 resoluut een streep trok door dit alles.
Warm Sounds dus. Destijds verschenen er van dit magazine welgeteld 17 gekopieerde nummers. Deze zomer gaat dat geheel gebundeld in boekvorm verschijnen. Ruim 1000 (!) pagina’s gaat het tellen, waarbij honderden platenlabels en duizenden releases de revue passeren. Royaal aangevuld met allerlei ander moois zoals interviews, gereproduceerde advertenties, memoires van direct betrokkenen, een kleurenkatern met ruimte voor de mooiste foto’s… Verder is er een hoofdstuk toegevoegd over wat hij nog meer ondernam in de muziekwereld, dus dan gaat het over The Other Side, KELT en de Da Capo. Het magazine Warm Sounds krijgt zo zijn definitieve ‘extended’ vorm. Wat ooit als vluchtig medium verscheen wordt nu dus in steen gebeiteld. Een definitief eerbetoon aan Michel da Capo wordt realiteit, niks minder dan dat.
Aan ‘Mies’ heeft iedereen zo zijn/haar eigen herinneringen. Ikzelf bijvoorbeeld leerde hem kennen rond 1977, toen Azotod in De Meern nog de tofste jongerentent van de provincie was, vooral ook omdat er in de stad Utrecht geen ene moer te beleven viel. Michel kwam in die tijd met vaste regelmaat met zijn brommer helemaal uit Houten getuft. Daar in Azotod waren we elkaar tegen het lijf gelopen, ik gehuld in een spijkerjasje met een badge van The Damned erop geprikt, hij gehuld in een spijkerjasje met een badge van The Jam erop geprikt. Yep, die nieuwe opwindende muziek uit Londen was even onze ‘common ground.’ Niet lang daarna kwam ik hem opnieuw tegen, nu als bevlogen, immer charmant en nog dartel winkelhulpje in de Grammophoonwinkel aan de Oude Gracht, precies de plek waar stapels singles van vele geweldige bands zomaar te koop lagen.
Eerst maar eens vragen dan, op welke manier hebben de drie initiatiefnemers Michel leren kennen? En welke rol pakken zij thans en wat drijft hen om tien jaar na zijn verscheiden hun schouders onder de uitgave van een dergelijk omvangrijk boekwerk te willen zetten?
Yves doet de vormgeving van het boek en over het waarom van dit project doet hij niet moeilijk, dat is voor hem zonneklaar: ‘Op Michel’s sterfbed heb ik het hem beloofd, dus dat boek moet er gewoon komen. In ’87 kwam ik in Utrecht op de kunstacademie terecht. Ik was toen vooral geïnteresseerd in psychobilly en Michel had ook een bak staan, hoorde ik. Meteen links naast de ingang, ik weet het nog precies. Ik zag er toen nogal die-hard uit met zo’n grote kuif en opgeschoren hoofd, en toen ik de winkel binnenkwam stond er zo’n beatle achter de toonbank, ik dacht krijg nou wat! Dus zo heb ik Michel leren kennen. Op de Oude Gracht heb ik hem later regelmatig op zaterdagen geholpen. Maar niet boven bij de kassa hoor, mij te hectisch en te ingewikkeld. Liever rustig en koud in de kelder, beter bekend als de ‘beatcave’. Later heb ik hem ook met andere dingen geholpen, met vormgeving en met de PowerMac enzo. Ik ben toen eerst de plastic LP-tasjes gaan ontwerpen, en later ook papieren single-zakjes, evenals advertenties en diverse singlehoesjes voor KELT Records.‘
Voor Saskia ligt de zaak iets anders, zij was gedurende 16 jaar Michel’s levenspartner, kreeg een zoon met hem (thans 20 jaar oud en into hiphop) en moest na zijn heengaan een paar harde zakelijke knopen doorhakken. De winkel ging op slot, de complete winkelinventaris werd van de hand gedaan waarna ook van Michel’s omvangrijke privéverzameling 7 inches afscheid werd genomen. Nadat Saskia een nieuwe levenspartner had gevonden volgde een verhuizing naar het (hoge) Noorden des lands. Met een verleden in het boekenvak legt ze zich nu toe op de PR en communicatie rond het boek en doet ze de supervisie, redactie en de contacten. Over haar ontmoeting met Michel: ‘Lang geleden was ik eens op zoek naar een nieuwe vriendenkring. Toen heb ik mezelf op sleeptouw laten nemen door de Amsterdamse mod-jongens. Naar concerten, lekker dansen, naar dat cafeetje Mono in de Jordaan, ken je dat? Op een gegeven moment komt Michel binnen en ik dacht: oh wat een leuke gast, leuke vent! Van het een kwam het ander, een half jaar later was ik al van Amsterdam naar Utrecht verhuisd.’
En Hans? Hij is de platenverzamelaar en de ‘overzichthouder’ van het gezelschap, en doet samen met Saskia de redactie. In het normale leven doet hij HR-zaken op een scholengemeenschap. ‘Ik kwam regelmatig in Da Capo, ik heb Michel als klant leren kennen, Niks spectaculairs hoor. Ik woonde en studeerde in Nijmegen, had een tijdje in Utrecht onderzoek gedaan, ging ook regelmatig in andere steden op platenjacht. Zodoende kwam ik ook bij Da Capo terecht, in de Jacobijnenstraat nog. Ik was gewoon klant, en ook al abonnee van Warm Sounds, dus die kreeg ik thuisgestuurd. Ik heb altijd bijgehouden wat Michel schreef, aanvankelijk meer voor de verhalen dan voor de releaselijsten. Hoe ik dan bij dit boekproject betrokken ben geraakt? Via het Platenblad, een blad voor verzamelaars. Daarin stond rond 2014 een oproep waarin contact gezocht werd. Ik heb toen geloof ik als enige externe gereageerd.’
Saskia: ‘Warm Sounds werd destijds alleen verkocht in Da Capo en werd steevast gepresenteerd op de platenbeurs in de Jaarbeurs. Het was altijd stressen om die beurs te halen. Het magazine begon ermee dat Michel van plan was alle Nederlandse releases van zijn favoriete Engelse bandjes in kaart te brengen. Dat was eigenlijk het enige dat hem toen interesseerde. Nummer nul was dat. Misschien een stuk of tien exemplaren verschenen er toen, gewoon op A5-formaat. Dat was zo rond 1986. Vervolgens is het jarenlang stil gebleven. Pas 15 jaar later is hij daarmee verder gegaan. Hij deed toen serieus aan research en verzamelde veel materiaal. Langzamerhand is zijn insteek steeds breder geworden, en dat kun je nog steeds teruglezen in de diverse voorwoorden bij Warm Sounds. Het begon met alles wat in Nederland is uitgebracht op het gebied van popmuziek, en dat betekende dus geen accordeonmuziek enzo.. Maar ja, hij kwam álles tegen natuurlijk. Die afbakening heeft hij vervolgens weer losgelaten. Vervolgens werd het écht alles, behalve klassiek.’
Hans: ‘Ruim 35.000 releases staan er in het boek vermeld, allemaal singles. Ep’s heeft Michel toen al laten vallen, net zoals nog meer plannen. Dat werd ‘m teveel denk ik. Hij had het toen al wel over een aparte special over ep’s, maar dat is er nooit van gekomen. Niet genoeg tijd voor gehad, denk ik. Wij hebben dat vervolgens ook zo gelaten. Die 17 nummers beschouwen we als een afgesloten deel. We zijn dichtbij Michel gebleven. Er waren natuurlijk wel een paar leemtes, en dat hebben we bijgewerkt. Een overzicht van in Nederland verschenen flexies staat er ook in, want daar zijn er ook veel van verschenen en daar heb je ook weer verzamelaars van. Dat spul werd voornamelijk in Rotterdam gedrukt bij de firma Sonopress. Het aardige daarvan is dat men consequent een soort van doornummering aanhield, maar desondanks is het vaak lastig terug te vinden want soms betrof dat bijlagen bij een boek of ging het om een taalcursus. Dat gaat heel ver hoor! Maar ja, we nemen het toch mee want er zit dan bijvoorbeeld weer een uniek plaatje van Trix & the Paramounts tussen.’
Yves: ‘Toen Mies mij vroeg dat boek te maken zei hij erbij: doe maar rustig aan. Nou zo rustig bleek het niet te zijn! Wist ik veel dat het allemaal zo groots en zo intensief zou zijn. Nachtenlang mee bezig geweest. Echt monnikenwerk. Allerlei bestanden, vol met tabs en verlopen enzo, uitlijnen, omzetten naar moderne software, alleen dat al. Ik was ook als de dood om stukjes tekst weg te gooien. ’t Is nogal ‘n foutgevoelige klus hè. Daar komt bij: ik werk tegenwoordig bijna full-time bij VI / Voetbal International, dat betekent dat ik nu flink moet schipperen met mijn tijd. Voordeel is wel dat een toffe collega van me, een drukwerkbegeleider, me flink geholpen heeft met van alles. Met zijn hulp hebben we offertes aangevraagd bij drukkers en bleken er goedkopere opties te bestaan. Het boek zal bestaan uit twee-delen-in-één en krijgt een harde kaft. Die collega van me tipte bijvoorbeeld ook om er zo’n kartonnen case omheen te doen, dus waar je die twee boeken in kan schuiven. Zo wordt het een mooi geheel.’
Hans: ‘Destijds al werd Michel geholpen door een speciaal persoon, Rob van Leeuwen uit Castricum, waarschijnlijk de grootste 60s verzamelaar van Nederland. Die heeft destijds al allerlei aanvullingen gedaan, en voor dit boekwerk heeft hij nogmaals alles doorgevlooid. Dan bleek er bijvoorbeeld nog een Griekse serie te bestaan met plaatjes daarin gestoken die ‘Made in Holland’ waren. Dat soort dingen is met zijn hulp toegevoegd. Ook dankzij Discogs en 45Cat zijn er nadien nog aardig wat ontdekkingen gedaan en toegevoegd.’
Saskia: ‘Toen Michel ermee begon bestonden veel archieven al niet meer. Dus de research begon ermee dat Michel en andere betrokkenen beurzen gingen afstruinen op zoek naar oude tijdschriften enzo. Daarin vonden ze dan releaseberichten en -lijsten, dat hebben ze allemaal handmatig uitgeplozen. Misschien wel de helft van alle info komt daar vandaan. Dan heb je het echt over 25 jaar veldwerk en research dat Michel samen met met name Rob van Leeuwen en Hans Zwartenkot heeft uitgevoerd. Zodoende is het ook eigenlijk één groot ’peer-to-peer project’ geworden waaraan allerlei verzamelaars-met-passie hebben bijgedragen. Pas daarna hebben andere mensen stukken daaruit weer over zitten tikken en op internet gegooid. Wel weer mooi om te zien dat veel zaken die nu op internet staan dit als bron hebben.’
Bijzonder is dat het boek ‘Warm Sounds’ in eigen beheer zal verschijnen, of als ‘print on demand’ zoals dat tegenwoordig heet. De oplage is geheel afhankelijk gesteld van de reële interesse die vooraf blijkt. Op basis van een intekenlijst wordt vooraf de oplage bepaald. Uit meer dan circa 150 exemplaren zal de oplage hoogstwaarschijnlijk niet bestaan. Dat betekent dus ook geen toekomstige ramsjpartijen of zoiets dergelijks, we hebben het hier over een instant collector’s item. De verkoopprijs staat nog niet vast maar wel dat die in de buurt van de 100 euro zal blijven.
Saskia: ‘We hebben die prijs van maximaal 100 euro voor de hele case steeds in het vizier gehouden. Het is een specialistische doelgroep die niet zo heel groot is. Als je ‘t te duur maakt raak je die mensen weer kwijt. En als je het via een uitgeverij en de boekhandel zou doen, dan gooien ze er snel een marge op van circa 35%. En dat maakt weer uit in de beleving van mensen. Als een uitgever het ziet zitten kun je weliswaar werken met een hogere oplage van 500 ofzo, waarbij zij het financiële risico nemen, maar toch….’
Hans: ‘De groep die hierin geïnteresseerd is klein en bestaat misschien hooguit uit 200 man, dus vandaar die lage oplage. Internationaal publiek? Mwa, een paar misschien… het is Nederlandstalig, ook de verhalen en de interviews die erin staan. Maar het wordt een hele mooie uitgave, speciaal genummerd ook. We werken met voorinschrijving, dus als mensen ons vooraf e-mailen dan reserveren wij een exemplaar voor ze. Intekenen kan heel simpel door een emailtje te sturen naar: warmsoundsmagazine@gmail.com Binnenkort krijgen de voorinschrijvers een definitief aanbod met alle details erin verwerkt, en dan kunnen ze definitief aangeven of ze het boek daadwerkelijk willen kopen of niet.’
Saskia: ‘Zoals Michel altijd zei, het gaat er om er objectief naar te kijken, en niet zozeer subjectief. Dus het gaat niet zozeer om smaak maar om: wat is het? Kortom: we laten los wat we ervan vinden. Het doel was: alles inventariseren.’
Comments
Related Posts
Energie met vraagtekens bij Beige Banquet →
Weet Mandy, Indiana de hooggespannen verwachtingen wel waar te maken? →
‘Alternatieve indie’-avond in TiVre is voor 66,6% goed →
