Een rake muilpeer voor Mark E. Smith

Een paar weken terug plaatsten we hier nog met gepaste trots de audio-opnames van het concert dat THE FALL gaf in Tivoli in februari 1983. Hartstikke gaaf natuurlijk-uh maar dat het nog mooier kon wisten we toen nog niet! Bijna onopgemerkt plaatste iemand namelijk kort erna op de Tube een compleet gefilmd concert van the mighty Fall, opgenomen in De Doelen in Rotterdam! Uniek beeldmateriaal, dat staat buiten kijf. Het stamt uit april 1982, van een jaartje eerder dus.

Zoals te zien is speelde de band tijdens dat Doelen-concert ook al met twee drummers. Hun vierde studio-LP ‘Hex Enduction Hour’ stond toen net op het punt van uitkomen. Het Rotterdamse concert maakte deel uit van het allereerste Fall-toertje door Nederland dat hen bracht in respectievelijk Effenaar, Paard van Troje, Vera en De Doelen. In februari 1983 kwamen ze terug voor een tweede toer: Kombi (Amsterdam), Tivoli, Paradiso, Arena (Rotterdam), de Lappenmand (Maastricht) en wederom de Effenaar. Pas anderhalf jaar dáárna zouden ze (opnieuw in De Doelen!) het fameuze Pandora’s Music Box-concert geven. Dat werd dus meteen hun derde Rotterdamse concert in twee jaar tijd.

Sterbezetting in De Doelen: Mark E Smith vox, Craig Stanton gtr, Marc Riley gtr, Steve Hanley bs, diens broertje Paul Hanley drms en Karl Burns drms. De nummers die je ziet en hoort zijn: Backdrop/ Prole Art Threat / Hip Priest / I’m into C.B. / Mere Pseud Mag Ed / Solicitor in Studio / Hexen Definitive / Flat of Angles / Just Step Sideways / Deer Park en Tempo House. Toegiften: Lie Dream of a Casino Soul / Look, Know en The Classical. Beeld- en geluidskwaliteit zijn alleszins acceptabel, dus geef het een trui! Let vooral ook effe op het zesde nummer ‘Solicitor in Studio’ (vanaf 24.00 minuut) met een mooie hoofdrol-uh voor bassist Hanley.

Qua bandbezetting is er een markant verschil waarneembaar tussen dat eerste en dat tweede toertje. Trad de band die eerste keer nog met zes man aan, later werd dat teruggeschroefd naar vijf man. De vraag is dus: wie was de zesde man? Wie was het slachtoffer? Antwoord: Marc Riley was het slachtoffer! Marc Riley, je weet wel, dè Marc Riley. Van alle 67 ex-Fall-leden is hij het beroemdste ex-Fall lid. Dezelfde Marc Riley die nu een gevierd BBC6-radio-dj is! Wat het hek was er gebeurd dan?

*Marc Riley tegenwoordig, hier met Pip Blom en haar band*

1982 was een bijzonder jaar voor The Fall, een vruchtbaar jaar ook. Twee LP’s (‘Room to Live’ en ‘Hex Enduction Hour’), een live LP (‘A Part of America Therein’) en een single markeerden dat tijdsgewricht, alsook de overstap van platenlabel, van Rough Trade naar Kamera, allebei indie-labels natuurlijk. Het was ook de periode voordat Mark E. Smith Brix Smith tegen het lijf zou lopen, ofwel de periode voordat deze Amerikaanse blondine tot The Fall zou toetreden en (gedurende een paar jaar) als mevrouw Smith door het leven zou stappen. Qua looks en sound zou ze ferm haar stempel op de band drukken en ze zo aan een 80’s-smoel helpen. Maar .. back in 1982 oogde The Fall nog als een exclusief jongensclubje. Zes nukkige begin-twintigers uit de buitenwijken van Manchester, allen non-muzikanten en allen behept met een stug arbeidersethos.

*The Fall met een nieuwe 80s look. Brix-in-het-wit maakt er nu ook deel van uit*

In augustus ’82 vliegen onze zes vrienden voor een tournee naar Australië en Nieuw-Zeeland. Het Australische deel verloopt redelijk normaal, maar… Wat ze dan nog niet weten is dat hun laatste single ‘Lie Dream of a Casino Soul’ in Nieuw Zeeland zowaar tot in de hitparade is doorgedrongen. Een Top 20 hit voor The Fall! Tot hun stomme verbazing staan op het vliegveld van Christchurch enkele persmuskieten hen op te wachten. Totaal onwennig met dat soort media-aandacht schiet een fotograaf wat plaatjes van hun aankomst. Marc Riley sjokt wat onhandig lachend met een boodschappentas en koffer voorbij. Prompt siert een dag later een foto van hem de voorpagina de The Press. ‘Happy Fall Guitarist’ is de kop.

Nou zag Mark E. Smith ook toen al The Fall als in beginsel zijn band. Maar zoals dat altijd gaat met dictators: eerst moeten ze zich van enkele getrouwen ontdoen alvorens ze hun definitieve macht kunnen vestigen. The Fall verkeerde toe nog in die typische machtsstrijd, de boys waren op dat moment nog praktisch elkaars gelijken. En van alle gelijke bandleden was Marc Riley degene die de grootste smoel kon opzetten… Toen Mark E. Smith hem tijdens dat Australische gedeelte van de tournee eens goed op zijn nummer probeerde te zetten trakteerde Riley hem prompt op een oud-Engelse muilpeer, met een blauw oog tot gevolg.

Met voelbare spanningen in de band tot gevolg. Hier een interviewtje met een Aussie TV-station. Het blauwe oog is naar verluidt met een klodder make-up mooi weggewerkt.

Spanningen in de band, en dan ook nog dat Nieuw Zeelandse toerneetje erachteraan.. . Nou was in die doomy early 80s jaren sowieso niemand erg vrolijk, laat staan dat zichzelf serieus nemende post-punk bands een ‘happy’ imago nastreefden. Eens te meer reden voor Mark E. Smith om knorrig te worden van dat krantenartikel. Toch, de vier optredens in Nieuw Zeeland werden professioneel afgewerkt. Maar eenmaal terug in Manchester gaf Smith Riley alsnog te kennen dat hij geen deel zou uitmaken van het aanstaande Europese toertje (dus die van februari 83), oftewel hij werd met een welgemikte schop onder zijn hol de band uitgekickt!

Onbedoeld kreeg Mark E Smith vervolgens nóg een blauwe oog te verwerken. Het vermaarde Nieuw-Zeelandse indie-label Flying Nun Records had namelijk medio ‘83 geheel onverwacht de dubbel-LP (of eigenlijk een LP + bonus 12 inch) ‘In a Hole’ op de markt bracht met live opnames van die vermaledijde Nieuw-Zeelandse tournee. Flying Nun-labeleigenaar Chris Knox zweerde achteraf dat Mark E. Smith hem destijds mondeling toestemming voor de release had gegeven, maar MES stelde hooguit in een bui van dronkenschap toezeggingen gedaan te hebben. Wat hem echter nog het meest stak was die hoes: dat domme krantenknipsel uit The Press.…wederom die verrekte Marc Riley, nu nota bene prominent op de voorkant-uh van een Fall-plaat! Dusdanig not amused was MES dat hij vergat de ironie van de hoes te doorzien. Zo zie je maar weer dat zelfs Hij menselijke trekjes had!

Even natrappen… Brix gaat voorop in de strijd

Het zou vervolgens nooit meer koek en ei worden tussen Smith en Riley. Sterker nog, de tweestrijd zou vervolgens met muzikale middelen uitgevochten worden. Het begon met The Fall die hem tijdens live-optredens met ‘Hey Marc Riley’ (een bewerking van Bo Diddley’s ‘Hey Bo Diddley’) een trap na probeeren te geven. Riley sloeg vervolgens terug met zijn nieuwe band Marc Riley & the Creepers. In ‘Jumper Clown,’ (later nog gecoverd door The Wedding Present) werd MES mooi voor lul gezet met zijn maffe voorliefde voor sullige jaren 70 jumpers. Beroemde uitspraak van Marc Riley: ‘Joining The Fall was the second best thing that ever happened to me in my working life. The best thing was getting kicked out”.