Gênante toestanden in Utrecht

Gênant begon het in Utrecht altijd te worden tegen het eind van juli. Dan stond de zon op zijn hoogst, lijnrecht boven de Domtoren bijna, en het leek alsof een geheimzinnige kracht de ‘gothics’ naar het Domplein trok. Het Summer Darkness festival vond dan plaats en een, hmpfff, ‘lifestylemarkt’ maakte daar deel van uit, altijd op een zaterdag.

Op het Domplein drukt de ernst van twintig eeuwen roerige geschiedenis, en het viel op hoe schril het contrast was met het volk dat daar rondscharrelde want die gothics hadden met elkaar gemeen dat ze tamelijk onnozel uit hun neusgaten keken. Als je het aan mij vraagt was die hele scene toen al ontaard in een slechte grap, een verkleedpartij dat somehow toch tot de verbeelding sprak van allerhande getroebleerde jongelui.

Zij, of preciezer gezegd de meisjes onder hen, werkten op hun beurt weer als een magneet op de vele ‘fotografen’ die uit allerlei hoeken en gaten kwamen aangeslopen, gek genoeg allemaal heren van zekere leeftijd. Nou ja fotografen… iedere minkukel die wat bijverdient op de sociale werkplaats en de juiste apparatuur bij elkaar scharrelt mag zich zo noemen, net zoals iedere halve zool die een fluorescerende Dracula-cape ombindt een ‘gothic’ heet.

Her en der zag je die fotografen dan schroefbare, zwarte attributen uit hun rugtas vissen. Ze wreven wat met viezige doekjes over fallische lenzen en als bij toverslag gingen opgedirkte meiden vervolgens gewillig voor hen poseren. Als je het mij vraagt konden zij zich zo een dag lang reuze belangrijk voelen, en precies hetzelfde ging op voor die kiekjesjongens.

‘s Avonds waren die hobbyfotografen nergens meer te bekennen. Ik stelde me voor dat zij zich in hun doka’s hadden teruggetrokken, gefixeerd turend in fixeerbakjes waarin de kronkellolitaatjes van die middag in zwart-witvorm weer tot leven kwamen. Net zoals op de diverse podia in de stad de muziek tot leven kwam, want ’s avonds liet het genre zich van zijn betere kant zien. Zo kon deze jongen mooi wat bands meepikken die hij in hun hoogtijdagen misgelopen was: Nitzer Ebb, Killing Joke, Front 242… Toch, en vraag me niet waarom, zijn juist de optredens die de tenen deden krommen hem het meest bijgebleven.

Nooit meer zal ik de stomverbaasde gezichten vergeten van de leden van Christian Death. Door een overijverige Helling-stagemanager werden deze oudgedienden gesommeerd hun optreden te staken terwijl dat nog maar net twintig minuten aan de gang was. Voorafgaand aan hun gig waren ze namelijk uitvoerig aan het frutselen geweest aan hun uitdossingen en aan allerlei spookhuisachtige attributen, zoals de namaakspinnenwebben die over de versterkers lagen gedrapeerd. En dat ging dus allemaal van hun tijd af…. nota bene, het was hun enige en exclusieve optreden in Nederland!

Christian Death in De Helling

Ook onvergetelijk was het optreden van Peter Murphy, de voormalige zanger van Bauhaus. Voor mij was dat een uitgelezen mogelijkheid om nog iets mee te pikken van deze ultradonkere band van weleer, want ook dit was destijds aan mijn arme neus voorbij gegaan. Wat we kregen was een zwaar-theatraal, brutalistisch, Peter te Bos-achtig type die uitgebreid zijn microfoontechnieken stond te etaleren. Hij hield het ding – dikke ring om, pink omhoog!- in voortdurend wisselende afstanden voor zijn muil, terwijl hij steeds met een gepassioneerde blik het plafond bekeek. De muziek van zijn backing-band voelde spanningsloos aan, en aan zijn strot ontsnapte een kolossale vibrato, dat niet zozeer imponeerde als wel bij vlagen Ben ‘hij-was-maar-een-clown’ Cramer in herinnering riep. Embarrassing!

Peter Murphy in De Helling

Dus ach, laten we nog eenmaal ‘Bela Lugosi’s Dead’ opzetten, dat klassiek geworden Bauhaus-meesterwerk uit 1979. Achteraf gezien bleek dit radicale, bijna 10 minuten durende werkstuk de vonk die de hele vleermuizenroedel in beweging zette. Oftewel een enkele 12 inch die achteraf de voorbode bleek van een compleet nieuw genre, the song that sparked a revolution… Gênant optreden of niet, Peter Murphy moeten we eeuwig erkentelijk zijn voor dit stuk nalatenschap. Ik vind dat ook een mooie en troostrijke gedachte: de man die ooit de lont in het kruitvat stak kwam in Utrecht het kaarsje ook weer uitblazen, want het Summer Darkness festival zou spoedig daarna het bijltje erbij neergooien, en van dat hele genre hoor je ook al verdacht weinig meer.
‘The bats have left the bell tower
The victims have been bled
Red velvet lines the black box
Bela Lugosi’s dead
Undead! Undead! Undead!’

Gothic-dub! Of is het dub-gothic?

Bela Lugasi als Dracula (1931) met een gevleugelde uitspraak. Als je dus op een feestje bent en iemand heeft een bloedvinger terwijl je net rooie wijn aangeboden krijgt, zeg dan, terwijl je obsessief naar die vinger staart: ” I never drink …. wine” Let wel: die korte pauze tussen het derde en het vierde woord is essentieel, anders slaat het nergens op.