Op een vliegend tapijt met The Notwist

Het voelde ouderwets vertrouwd om op een herfstige maandagavond langs het Americain en de Stadsschouwburg naar Paradiso te lopen. Alsof het niet twee jaar geleden was dat we er de laatste keer waren (toen voor Chromatics en Desire). En het was nog onverwacht ook, want het concert van THE NOTWIST was twee dagen ervoor van Paradiso Noord verplaatst naar de kerklocatie aan de Weteringschans. Het voordeel daarvan was dat we voor het eerst van ons leven de zaal daaro binnenkwamen zonder dat belachelijke lidmaatschap te hoeven kopen. Maar dat is natuurlijk bijzaak. We kwamen voor de muziek. En die kregen we. En hoe.

The Notwist bestaat al ruim dertig jaar. In die periode ontwikkelde de muzikale stijl van de band zich mee met de muzikale ontwikkeling van bandleden en fans. In 1989 begon The Notwist als een band van vroegtwintigers die hun levensenergie kanaliseerden met grungeachtige punkrock. Door de jaren heen werd de muziek van de band, waarvan de samenstelling redelijk stabiel is, eerst steeds elektronischer, daarna experimenteler. Neon Golden uit 2002 was succesvol omdat het ijzersterke songs combineerde met het toen populaire glitch genre. Het succes ervan verleidde de band niet om die koers vast te houden. De albums die erna verschenen lagen vaak een stuk minder makkelijk in het gehoor en daagden luisteraars uit om er eens een paar keer goed voor te gaan zitten.

Op de meest recente elpee Vertigo Days, die begin dit jaar verscheen, klinken de nummers van de band alsof ze ontstaan zijn uit lange jams. Het werk heeft best wat weg van de grooves die Can of Faust vijftig jaar geleden uit hun pofmouwen slingerden, maar dan met meer catchy melodieën en refreinen. Je stelt je er een band bij voor die in hun eigen studio op het Duitse platteland er dagen en weken op los speelt en de beste stukjes tot een mooi geheel mixt. Het feit dat de band afkomstig is uit een klein boerendorpje in Beieren versterkt dat beeld.

Je zou al die snoertjes moeten aansluiten… (Bron: Instagram The Notwist)

Wat in de dertig jaar van het bestaan van The Notwist niet is veranderd, is het wat nasale, melancholische stemgeluid van voorman Markus Acher. Ook gisteravond was het de stem van Acher die ons weer bij de les haalde als we langzaam wegtripten op de hallucinogene drones en ritmes van de zevenkoppige band. De band had ervoor gekozen om, net als op het laatste album, de nummers waar mogelijk in elkaar te laten overlopen. Dat versterkte het gevoel dat we meegenomen werden op een gezamenlijke reis door het rijke oeuvre van The Notwist, zonder al teveel tussenstops. Pas na de eerste vier nummers en bijna twintig minuten speeltijd viel de eerste korte stilte, waarin het publiek de gelegenheid kreeg zich te laten horen. Daarna stoomde de band vol gas door. Geen geklets tussen de nummers, maar een lang uitgesponnen tapijt van klanken die dan weer klonken als jazz, dan weer als funk, dan weer als krautrock, dub of hoempa (dat de bassist er af en toe een levensgrote tuba bij pakte versterkte die laatste associatie).

De band loodste ons langs publieksfavorieten van de verschillende albums, maar schuwde ook het wat minder bekende en minder toegankelijke werk niet. Vooral het exotische Object 11 was een verrassing. Het verleidde mijn buurman in het publiek tot de uitspraak: “ik verwacht eigenlijk dat er zo een vliegend tapijt over het podium komt vliegen”. Mijn andere buurman voegde daar aan toe: “met deze muziek heb je geen drugs meer nodig”. Eigenlijk vatten beide uitspraken dat de avond wel samen.

Na anderhalf uur spelen maakte de band een diepe buiging en stapte van het podium. Daarna volgde nog twee toegiften van elk twee nummers. In de eerste toegift stal de “Different Cars And Trains” remix van Pilot de show. In bijna tien minuten tijd ontwikkelde dat nummer zich van sterke popsong tot dubversie tot acidversie, compleet met een paar clubavondwaardige drops en climaxen. De voeten gingen van de vloer. Bij de tweede toegift trakteerde vibrafoonspeler Karl Ivar Refseth ons op een adembenemende solo. Na weer een buiging en daverende ovatie verliet de band na twee uur spelen het podium. Dat het publiek nog lang niet verzadigd was maakte ik op uit een conversatie na het concert in de urinoir. “Wat moet ik hierna nog luisteren in de trein naar huis?” vroeg een jongeman zich al waterend af. “Gewoon nog meer Notwist” antwoordde zijn plassende buurman. “Ik geloof dat ik dat maar doe”, was het antwoord, “gek genoeg heb ik er nog geen genoeg van.”

Gelukkig hoeven we niet lang te wachten om de band opnieuw aan het werk te zien. Op 16 februari 2022 speelt The Notwist in De Helling te Utrecht. Kaartjes zijn al in de verkoop.